Kto może złożyć wniosek o interpretację prawa?

Indywidualne interpretacje pozwalają zdobyć wiedzę o podatkowych konsekwencjach podejmowanych działań i zyskać ochronę przed skutkami zmiany stanowiska fiskusa. Wyjaśnienia są wydawane na wniosek zainteresowanego i wyłącznie w jego sprawie. Pytania osób, które chcą poznać poglądy urzędników na hipotetyczne kwestie, pozostaną bez odpowiedzi.

Krąg zainteresowanych

Indywidualne interpretacje są sposobem na uzyskanie oficjalnego stanowiska fiskusa na temat zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego w jednostkowych sprawach. Pytać można o stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe. Stan faktyczny to sytuacja zaistniała przed złożeniem wniosku. Zdarzenie przyszłe to sytuacja, która nie miała miejsca przed wniesieniem wniosku, ale wystąpi lub może wystąpić w związku z planowanymi przedsięwzięciami.

Druk wniosku o wydanie interpretacji (ORD-IN) jest dostępny w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Ordynacja podatkowa.

Wniosek może złożyć każdy zainteresowany: podatnik, płatnik, spadkobierca, osoba trzecia odpowiadająca za cudze długi podatkowe, osoba zamierzająca otworzyć firmę itd. Nie ma znaczenia, czy mieszka lub ma siedzibę w Polsce, czy za granicą. Istotne jest natomiast to, że indywidualną interpretację przepisów podatkowych można uzyskać wyłącznie w swojej własnej sprawie. Trzeba mieć interes prawnopodatkowy w otrzymaniu wyjaśnień. Oznacza to, że sytuacja przedstawiana przez wnioskodawcę wiąże się dla niego z określonymi konsekwencjami w sferze prawa podatkowego (przykłady 1 i 2).

Wniosku nie może złożyć we własnym imieniu adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy w celu uzyskania wykładni dotyczącej teoretycznego stanu faktycznego oraz osoba pragnąca wiedzieć, z przyczyn czysto poznawczych jakie jest stanowisko fiskusa w zakresie stosowania określonego przepisu prawa podatkowego. Interpretacji nie otrzyma również osoba, na której sytuację ekonomiczną lub faktyczną mógłby oddziaływać status podatnika (por. wyrok NSA z dnia 15 lipca 2014 r., sygn. akt I FSK 1204/13).

Przed powstaniem firmy

W dwóch przypadkach jednak wyjaśnienia można uzyskać w interesie innego podmiotu. Pierwszy przypadek: przedsiębiorca zakładający oddział lub przedstawicielstwo może przed ich powstaniem wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych dotyczącej ich działalności. Drugi przypadek: osoby planujące utworzenie spółki mogą przed jej powstaniem wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie jej działalności.

Ostatnią regulację można stosować w przypadku wszystkich rodzajów spółek funkcjonujących na rynku: cywilnych, jawnych, partnerskich, z o.o., akcyjnych itd. Szerokie znaczenie - wobec braku ustawowej definicji - nadaje się przy tym terminowi "utworzenie". Oznacza on zawiązanie, powstanie oraz przekształcenie, w tym także przekształcenie przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową (por. wyrok NSA z dnia 2 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1429/12).

Utworzone podmioty mogą stosować wyjaśnienia wydane przed ich powstaniem, korzystając ze związanej z tym ochrony prawnej.

Sprawa małoletniego

Problem z uzyskaniem interpretacji przepisów podatkowych mogą mieć małoletni. Osoby takie, chociaż nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych, bywają podatnikami, np. podatku dochodowego z tytułu podejmowanej pracy zarobkowej. Niewykluczone więc, że mogą być zainteresowane zdobyciem interpretacji przepisów prawa podatkowego w celu wyjaśnienia lub ułożenia swoich interesów w sferze kontaktów z fiskusem. Nie mogą jednak samodzielnie występować w postępowaniu interpretacyjnym.

Skutki tej procedury oddziałują bezpośrednio na prawa i obowiązki wnioskodawcy. Indywidualna interpretacja przepisów podatkowych ma realny wpływ na prawnopodatkową sytuację adresata, jeżeli zastosuje się on do otrzymanych wyjaśnień. Niezwykle ważne jest przy tym uzyskanie odpowiedzi adekwatnej do zdarzenia, które dotyczy lub może dotyczyć wnioskodawcy, a to wymaga prawidłowego i precyzyjnego przedstawienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia danego problemu prawnego. Wnioskodawca składa ponadto oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem, w dniu jego złożenia, nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej, a także iż w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do istoty w decyzji lub postanowieniu.

Procedura wywołująca tak daleko idące konsekwencje prawne, nie może toczyć się przy samodzielnym udziale małoletniego. Musi go reprezentować przedstawiciel ustawowy, np. rodzic, aby zapewnić należyte gwarancje procesowe (por. wyrok NSA z dnia 16 października 2014 r., sygn. akt II FSK 2455/12).

Przykład 1

Spółka jawna, którą tworzy trzech wspólników, zamierza uzyskać interpretację dotyczącą skutków planowanych działań w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Spółka jawna nie jest podatnikiem tego podatku. Podatnikami są wspólnicy. Spółka jako odrębny podmiot prawa nie może więc wystąpić o wydanie interpretacji z zakresu podatku dochodowego swoich wspólników. Każdy wspólnik powinien złożyć odrębny wniosek, aby zyskać ochronę przed negatywnymi skutkami zmiany interpretacji przepisów podatkowych, uchylenia jej przez sąd administracyjny lub nieuwzględnienia w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

Przykład 2

Właściciel biura rachunkowego ma wątpliwości co do sposobu rozliczenia podatku dochodowego jednego z klientów. Nie może jednak wystąpić we własnym imieniu o wydanie w tej sprawie indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych. Nie spełnia kryteriów pozwalających na uznanie go za stronę postępowania interpretacyjnego, czyli zainteresowanego. Sprawa nie dotyczy jego praw i obowiązków podatkowych. Właściciel biura rachunkowego może natomiast, jako pełnomocnik, złożyć w imieniu swojego klienta wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji.