Gazeta Podatkowa nr 81 (1226) z dnia 8.10.2015

Jak fiskus ustala opłatę prolongacyjną?

Podatnik, który płaci zobowiązanie podatkowe w odroczonym terminie lub w systemie ratalnym, musi uiścić opłatę prolongacyjną. Ustala się ją w decyzji przyznającej ulgę. Opłata prolongacyjna nie jest pobierana, gdy powodem zastosowania indywidualnego trybu rozliczenia się z fiskusem była klęska żywiołowa lub wypadek losowy.

Koszt ulgi

Zobowiązania podatkowe należy uiszczać w ustawowo określonych terminach.

Urząd skarbowy tylko wyjątkowo może zgodzić się na dokonanie rozliczenia w indywidualnym trybie: w przesuniętym terminie lub w systemie ratalnym. Za takim rozwiązaniem musi przemawiać ważny interes podatnika lub interes publiczny. Nie ma katalogu powodów, okoliczności lub zdarzeń - czy z góry ustalonej ich hierarchii - którym urzędnicy powinni się kierować. Ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych można uzyskać w przypadku niemożności podjęcia jakiegokolwiek zatrudnienia z powodu choroby, utraty majątku w wyniku klęski żywiołowej, niezawinionych kłopotów finansowych itp.

Kosztem uzyskania pomocy w spłacie podatku stanowiącego dochód budżetu państwa jest opłata prolongacyjna. Fiskus rekompensuje sobie w ten sposób, przynajmniej częściowo, "utratę" wpływów z tytułu odsetek za zwłokę. Podatnik, który wystąpi o udzielenie ulgi przed upływem terminu płatności podatku, a jego wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony, nie ponosi żadnych obciążeń odsetkowych. W przypadku zaległości podatkowych odsetki za zwłokę są pobierane do dnia wniesienia podania (włącznie).

Zapłaty opłaty prolongacyjnej uniknie się, jeżeli przyczyną przyznania ulgi były klęska żywiołowa, np. powódź, lub wypadek losowy, np. ciężka choroba. Takie zwolnienie przysługuje jednak tylko podatnikom. Nie stosuje się go w przypadku odroczenia lub rozłożenia na raty spłaty należności płatników, inkasentów, następców prawnych oraz osób trzecich.

Wymiar opłaty

Opłata prolongacyjna jest ustalana w decyzji o odroczeniu zapłaty zobowiązania podatkowego lub zawarciu układu ratalnego. Wylicza się ją, mnożąc kwotę objętą ulgą przez okres, na jaki nastąpiła prolongata spłaty, oraz stawkę opłaty prolongacyjnej. Stawka opłaty prolongacyjnej wynosi połowę podstawowej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu wydania decyzji. Wynik działania należy podzielić przez 365. Uzyskaną wartość zaokrągla się do pełnych złotych. Końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 gr pomija się, a wynoszące 50 gr i więcej podwyższa do pełnych złotych.

Opłata prolongacyjna za przyznanie ulgi w spłacie podatku jest naliczana od dnia następującego po dniu, w którym przypadał jego termin płatności, do dnia upływu - w zależności od formy pomocy - terminu odroczonego albo terminu zapłaty poszczególnych rat. W przypadku zaległości podatkowej koszt ten trzeba ponieść za okres od dnia następującego po dniu, w którym został złożony wniosek, do dnia upływu terminu odroczonego albo terminu zapłaty poszczególnych rat. Opłata prolongacyjna związana z zawarciem układu ratalnego jest naliczana odrębnie od każdej raty. Tak jest zarówno w przypadku podatku, jak i zaległości podatkowej.

Nowe terminy

Opłatę prolongacyjną uiszcza się - w zależności od rodzaju uzyskanej pomocy - w terminie płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej albo poszczególnych rat. Daty te są określane w decyzji przyznającej ulgę. Wynika to z art. 57 § 4 Ordynacji podatkowej. W praktyce opłatę prolongacyjną reguluje się razem z odroczonym podatkiem lub wymagalną ratą. Wpłata kwoty objętej ulgą lub opłaty prolongacyjnej przed upływem terminu płatności nie stanowi podstawy do obniżenia wysokości opłaty prolongacyjnej.

Opłata prolongacyjna związana z zapłatą przez przedsiębiorcę zobowiązań podatkowych dotyczących działalności gospodarczej, uiszczona terminowo, może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu. Stanowi bowiem wydatek ponoszony w celu zabezpieczenia źródła przychodów i nie została wyłączona z kosztów podatkowych. Momentem zaliczenia opłaty prolongacyjnej do kosztów jest dzień dokonania jej faktycznej zapłaty.

Niedotrzymanie warunków przyznania ulgi powoduje z mocy prawa zerwanie "układu". Decyzja o odroczeniu płatności zobowiązania podatkowego wygasa w całości, jeżeli kwota objęta ulgą nie zostanie uregulowana w terminie. Inaczej jest w przypadku układu ratalnego. Niedotrzymanie terminu płatności raty skutkuje wygaśnięciem decyzji przyznającej ulgę tylko w części dotyczącej niezapłaconej raty. W zakresie pozostałych, niewymagalnych rat układ ratalny pozostaje aktualny. Datą płatności nieuregulowanej należności (odroczonego zobowiązania podatkowego lub raty) staje się "na powrót" termin ustawowy. Jest więc ona zaległością podatkową. Odsetki za zwłokę trzeba uiścić za okres od dnia następującego po dniu, w którym upłynął ustawowy termin płatności podatku, do dnia wpłaty (włącznie z tym dniem). Obowiązek uiszczenia opłaty prolongacyjnej przestaje natomiast istnieć w zakresie wynikającym z wygasłej decyzji.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613)