Gazeta Podatkowa nr 93 (1550) z dnia 19.11.2018

Skutki (nie)dokonania korekty deklaracji po kontroli celno-skarbowej

Podatnik ma prawo skorygować rozliczenia weryfikowane w ramach kontroli celno-skarbowej w ciągu dwóch tygodni od otrzymania wyniku kontroli. Pozwala to uniknąć sankcji karnych skarbowych. Jeżeli rozliczenia uznane za błędne nie zostaną poprawione, kontrola celno-skarbowa przekształca się w postępowanie podatkowe, a kończy je decyzja wymiarowa.

Pokontrolna korekta

Urząd celno-skarbowy ma prawo przeprowadzić kontrolę celno-skarbową dotyczącą przestrzegania prawa podatkowego (prawidłowości obliczania i wpłacania podatków).

Po zakończeniu czynności kontrolnych sporządzany jest wynik kontroli zawierający informację o stwierdzonych nieprawidłowościach lub ich braku. Podatnik ma prawo w ciągu 14 dni od dnia jego otrzymania złożyć korekty deklaracji objętych weryfikacją. Poprawione rozliczenia przekazuje się do urzędu skarbowego, a nie do urzędu celno-skarbowego.

Dokonanie prawnie skutecznej korekty i uiszczenie całej należności publicznoprawnej, która z powodu błędu została uszczuplona lub narażona na uszczuplenie, daje ochronę przed sankcjami karnymi skarbowymi za przedłożenie nierzetelnego rozliczenia. Niepotrzebne jest składanie tzw. czynnego żalu, czyli zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego, mającego na celu uniknięcie kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Dług z odsetkami

Odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej ujawnionej w wyniku pokontrolnej korekty deklaracji nie wolno naliczyć według obniżonej stawki. Stosuje się stawkę podstawową (wynoszącą obecnie 8%), a niekiedy - podwyższoną (równą 12%).

Wyższe od podstawowych odsetki podatkowe trzeba zapłacić w przypadku ujawnienia zaległości w akcyzie lub VAT (powstałych od 1 stycznia 2016 r.). Kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia nadpłaty lub zwrotu podatku musi jednak przekraczać 25% kwoty należnej i być wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu. W 2018 r. pięciokrotność minimalnej pensji wynosi 10.500 zł. Podwyższonych odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 112b lub art. 112c ustawy o VAT.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT może być ustalone po dokonaniu pokontrolnej korekty w wysokości 20% lub 100%. Pierwszą sankcję - 20% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe - stosuje się w przypadku złożenia po zakończeniu kontroli celno-skarbowej korekty deklaracji uwzględniającej stwierdzone nieprawidłowości oraz zapłaty zobowiązania podatkowego lub zwrotu nienależnej kwoty zwrotu podatku. Podwyższony wymiar sankcyjny grozi natomiast za świadome uczestnictwo w oszustwach podatkowych i osiąganie nieuprawnionych korzyści majątkowych kosztem budżetu państwa. Stosuje się go, gdy zaniżone zobowiązanie podatkowe lub zawyżona kwota podatku naliczonego wykazana przez podatnika w deklaracji podatkowej wynikała z tzw. pustych faktur. Wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego w części dotyczącej podatku naliczonego wynikającego z takich faktur wynosi 100%.

Błędy bez korekty

W przypadku gdy pomimo stwierdzonych nieprawidłowości pokontrolna korekta nie zostanie dokonana w terminie albo organ jej nie uwzględni, kontrola celno-skarbowa przekształca się w postępowanie podatkowe.

Przekształcenie następuje z dniem doręczenia kontrolowanemu postanowienia w tej sprawie. Nie przysługuje na nie zażalenie. Termin wydania postanowienia nie został ustawowo wprost określony. W praktyce może to oznaczać problem z dokonaniem korekty deklaracji po dwóch tygodniach od otrzymania wyniku kontroli celno-skarbowej. Korekta złożona po upływie tego czasu, a przed doręczeniem postanowienia o przekształceniu kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe, nie wywołuje bowiem skutków prawnych. Posiłkować należy się przepisem określającym termin wszczęcia postępowania podatkowego po kontroli przeprowadzonej przez urząd skarbowy - art. 165b Ordynacji podatkowej. Nakazuje on podjęcie postępowania podatkowego w ciągu 6 miesięcy od zakończenia kontroli, jeżeli wykaże ona nieprawidłowości co do wywiązywania się przez podatnika z obowiązków wynikających z przepisów podatkowych, a uchybienia te nie zostaną w całości usunięte poprzez złożenie deklaracji lub dokonanie korekt deklaracji. Do tych regulacji odsyła art. 94 ust. 1 ustawy o KAS. Postanowienie o przekształceniu kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe powinno więc być wydane w ciągu pół roku od doręczenia podatnikowi wyniku kontroli. Po bezskutecznym upływie tego terminu podatnik powinien "odzyskać" możliwość składania korekt w zakresie objętym weryfikacją. Takiego problemu nie ma w przypadku złożenia zaaprobowanej przez organ podatkowy pokontrolnej korekty deklaracji. W takiej sytuacji uprawnienie do poprawienia rozliczeń przysługuje nadal po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Przekształcenie kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe praktycznie uniemożliwia dokonanie korekty sprawdzonych rozliczeń. Uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego - w zakresie nim objętym. Korekta po jego zakończeniu jest dopuszczalna tylko w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego. Oznacza to, że w przypadku gdy kwota zobowiązania podatkowego wynika z decyzji, podatnik nie może złożyć korekty deklaracji dotyczącej tego zobowiązania. Może je zakwestionować poprzez wniesienie odwołania od decyzji. Należy jednak pamiętać, że odwołanie rozpoznaje ten sam naczelnik urzędu celno-skarbowego, który wydał decyzję. Jeżeli nie przyniesie to zmiany jego stanowiska, pozostaje złożenie skargi do sądu administracyjnego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.)

Ustawa z dnia 16.11.2016 r. o KAS (Dz. U. z 2018 r. poz. 508 ze zm.)

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.)