Przesłuchanie świadka w czasie kontroli podatkowej

Urząd skarbowy prowadzi u mnie kontrolę podatkową w zakresie prawidłowości rozliczenia PIT za 2017 r. Otrzymałem zawiadomienie informujące o przesłuchaniu świadków. Czy w czasie kontroli podatkowej mogą być wezwani świadkowie?

TAK. Kontrolujący, w zakresie wynikającym z upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej, mogą przesłuchać świadków.

Kontrola podatkowa przeprowadzana przez urząd skarbowy sprowadza się zazwyczaj do weryfikacji ksiąg podatkowych, dowodów księgowych i innych dokumentów dotyczących sprawdzanego rozliczenia. Kontrolujący mają jednak o wiele więcej uprawnień. Wśród nich jest możliwość przesłuchania świadków. Kontrolowany powinien być zawiadomiony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka przynajmniej z 3-dniowym wyprzedzeniem. Nie stosuje się jednak tego terminu, jeżeli kontrolowany jest nieobecny, a okoliczności sprawy uzasadniają natychmiastowe przeprowadzenie dowodu. Stanowi tak art. 289 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.).

Przepisy dotyczące kontroli podatkowej nie precyzują, kto może być świadkiem, ale w kwestiach w nich nieuregulowanych należy stosować przepisy odnoszące się do postępowania podatkowego. Odsyła do nich art. 292 Ordynacji podatkowej. Świadkiem może więc być w zasadzie każdy, kto jest zdolny do postrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń, a posiada informacje istotne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek złożenia zeznań. Prawo odmowy ich złożenia przysługuje wyłącznie członkom najbliższej rodziny kontrolowanego, tj. jego małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu, powinowatym pierwszego stopnia, a ponadto osobom pozostającym z kontrolowanym w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Uprawnienie to trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli. Świadek ma prawo nie odpowiadać na pytanie, gdy odpowiedź mogłaby narazić na odpowiedzialność karną czy karną skarbową jego samego lub jego bliskich (z kręgu osób wcześniej wymienionych jako posiadających prawo odmowy złożenia zeznań). Tak samo może postąpić, gdy odpowiedź mogłaby spowodować naruszenie obowiązku zachowania ustawowo chronionej tajemnicy zawodowej. Kontrolujący, przed odebraniem zeznań, muszą pouczyć świadka o prawie odmowy ich złożenia oraz o prawie odmowy odpowiedzi na pytania, a także o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Świadek, który bez uzasadnionej przyczyny nie stawi się na wezwanie, odmówi złożenia zeznań lub bez pozwolenia opuści miejsce przesłuchania, naraża się na karę porządkową. Może ona wynieść do 2.800 zł.

Z przesłuchania świadka sporządzany jest protokół. Powinien być on odczytany i przedłożony świadkowi do podpisu niezwłocznie po złożeniu zeznań. W przypadku gdy świadek złożył zeznanie w języku obcym, w protokole przesłuchania podaje się ich treść przetłumaczoną na język polski oraz wskazuje osobę i adres tłumacza, który odpowiada za przekład. Tłumacz powinien ponadto podpisać protokół.