Skutki wysłania pisma do niewłaściwego urzędu

Podanie, które podatnik błędnie zaadresował, przekierowywane jest do organu podatkowego kompetentnego do jego rozpatrzenia. Organy podatkowe muszą bowiem z urzędu przestrzegać swojej właściwości miejscowej, rzeczowej i instancyjnej. Podatnik otrzyma jednak z powrotem pismo, które powinno trafić do sądu oraz którego odbiorcy nie można ustalić.

Błąd w adresie

Podania należy składać w tych organach podatkowych, które są właściwe do ich przyjęcia i rozpatrzenia. O pomyłki jednak nie trudno. Podatnicy nie mają obowiązku znać struktury administracji podatkowej. Nie muszą na bieżąco weryfikować kompetencji poszczególnych organów podatkowych. To organy podatkowe są zobligowane do przestrzegania z urzędu swojej właściwości miejscowej, rzeczowej i instancyjnej. Ten obowiązek spoczywa na nich także wtedy, gdy podatnik został pouczony o sposobie złożenia podania.

Pismo wniesione do niewłaściwego organu podatkowego powinno być niezwłocznie przekazane temu, który powinien je otrzymać. Podatnik nie musi podejmować żadnych działań, aby naprawić swój błąd - nie musi składać wyjaśnień ani dodatkowych wniosków. Pomyłka w adresie, chociaż jest uchybieniem formalnym, nie wiąże się dla niego z negatywnymi skutkami. Pismo wniesione do niewłaściwego organu przed upływem terminu określonego w przepisach prawa uważa się za złożone z zachowaniem terminu (przykład). Można jedynie dłużej czekać na załatwienie sprawy.

Pojęcie "podania" należy rozumieć szeroko. Są to nie tylko żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia, ponaglenia, wnioski. Takie wyliczenie znajduje się w art. 168 § 1 Ordynacji podatkowej. Podania to wszelkie wystąpienia - procesowe i pozaprocesowe - uczestników postępowania podatkowego skierowane do organu podatkowego. Nie muszą one inicjować postępowania podatkowego (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 12 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 837/10).

Inne przypadki

Podatnikom zdarza się zawrzeć w jednym podaniu kilka spraw, do których załatwienia okazują się być właściwe różne urzędy, instytucje, jednostki. Może wówczas dojść do następujących sytuacji:

» sprawy należą do właściwości różnych organów podatkowych

W takiej sytuacji organ podatkowy, do którego wpłynęło pismo, rozpatruje tylko te, które mieszczą się w zakresie jego kompetencji. Zawiadamia jednocześnie podatnika, że w pozostałych sprawach powinien wnieść odrębne pisma, adresując je do właściwych organów podatkowych. Jeżeli po takiej interwencji otrzymają one podania w ciągu 14 dni od doręczenia podatnikowi zawiadomienia, uważa się je za złożone w dniu wniesienia pierwszego pisma. Nie powoduje to jednak skrócenia terminów załatwienia sprawy.

» podanie dotyczy kilku spraw, w tym niepodlegających załatwieniu przez organy podatkowe

Organ podatkowy, do którego ono trafiło, zawiadamia autora, że w tych sprawach powinien wnieść odrębne podania do właściwych jednostek. Informuje go jednocześnie, że jeżeli zrobi to w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia, pisma będą traktowane jako wniesione w dniu złożenia pierwszego podania.

» z treści podania wynika, że jego adresatem powinien być sąd

Organ podatkowy zwraca takie pismo osobie, która je wniosła, z odpowiednim pouczeniem. Zwrot podania następuje w formie postanowienia, na które można złożyć zażalenie. Zastrzega się jednak, że organ podatkowy nie może zwrócić podania, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się za niewłaściwy.

Niejasne żądanie

Praktyka pokazuje, że zdarzają się podania sporządzone niezrozumiale, niedbale, niejednoznacznie. Uniemożliwia to często ustalenie organu właściwego do rozpatrzenia sprawy. W takiej sytuacji pismo zwracane jest nadawcy. Stanowi tak art. 170 § 3 Ordynacji podatkowej. Organ podatkowy powinien jednak wcześniej podjąć próbę ustalenia intencji autora pisma. Nie jest co prawda uprawniony do samodzielnego precyzowania treści żądania - mogłoby to prowadzić do niedopuszczalnej zmiany jego kwalifikacji prawnej - ale nie uzasadnia to bezczynności (por. wyrok NSA z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt II FSK 801/10).

To, co organy podatkowe mogą zrobić - i robią - to wezwanie autora niejasnego podania do sprecyzowania, czego ono dotyczy. Odbywa się to w trybie przewidzianym na usuwanie braków formalnych. Na uzupełnienie pisma jest więc 7 dni od otrzymania wezwania. Jeżeli po ustaleniu charakteru podania okaże się, że adresat nie jest kompetentny do jego rozpatrzenia, stosuje się ogólne zasady przekazywania podań według właściwości. Zostanie ono przekierowane do odpowiedniego organu albo zwrócone autorowi.

Przykład

Decyzja określająca wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. została doręczona podatnikowi 5 lipca 2012 r. Podatnik kwestionuje to rozstrzygnięcia. Sporządził odwołanie i złożył je 19 lipca 2012 r. w siedzibie izby skarbowej. Popełnił błąd - powinien bowiem wnieść je za pośrednictwem urzędu skarbowego. Dopiero urząd skarbowy przekazuje izbie skarbowej akta sprawy - wraz z odpowiedzią na zarzuty przedstawione w odwołaniu. Izba skarbowa przekaże jednak odwołanie do urzędu skarbowego. Zostanie ono rozpatrzone. Podatnik złożył je co prawda z pominięciem urzędu skarbowego, ale w terminie. Na wniesienie odwołania miał 14 dni od doręczenia mu kwestionowanej decyzji. Termin ten upłynął 19 lipca 2012 r.

Właściwość organów podatkowych

Właściwość rzeczowa - zdolność prawna do prowadzenia określonych spraw, np. wydawania decyzji o przyznaniu ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.

Właściwość miejscowa - zdolność prawna do prowadzenia określonej kategorii spraw na określonym obszarze, np. gminy, miasta, województwa.

Właściwość instancyjna - zdolność prawna do weryfikacji rozstrzygnięć podatkowych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749)