Gazeta Podatkowa nr 56 (1306) z dnia 14.07.2016

Co grozi za nieprzekazanie ewidencji VAT w formie JPK?

Podatnicy VAT muszą lub niedługo będą musieli przekazywać fiskusowi co miesiąc ewidencje zakupu i sprzedaży VAT w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego. Raporty te formalnie są informacjami podatkowymi. Zlekceważenie obowiązku przesłania ich w terminie wiąże się z ryzykiem otrzymania dotkliwej grzywny.

Nowy obowiązek

Na podatników VAT został nałożony obowiązek przekazywania co miesiąc ewidencji zakupu i sprzedaży VAT w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK) - pliku tworzonego ze swojego systemu informatycznego poprzez bezpośredni eksport danych, posiadającego układ i formę narzuconą przez Ministra Finansów. Wynika to z art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej.

Obowiązek comiesięcznego przesyłania ewidencji VAT w formie JPK dotyczy osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej oraz osób fizycznych, które prowadzą księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych. Księgi podatkowe to: księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów, ewidencje oraz rejestry, które dla celów podatkowych są zobligowani prowadzić podatnicy, płatnicy lub inkasenci. Informacje o prowadzonej ewidencji VAT należy składać bez wezwania organu podatkowego. Przesyła się je Ministrowi Finansów w formie elektronicznej, za pomocą oprogramowania interfejsowego, po opatrzeniu kwalifikowanym e-podpisem.

Obowiązek comiesięcznego przekazywania ewidencji VAT w formie pliku JPK wszedł w życie 1 lipca 2016 r. Zastrzeżono jednak, że mali i średni przedsiębiorcy będą zobligowani do przekazania informacji za miesiące przypadające od 1 stycznia 2017 r., a mikroprzedsiębiorcy - za miesiące przypadające od 1 stycznia 2018 r.

Takie same terminy obowiązują również podatników VAT niebędących przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Należy traktować ich analogicznie jak przedsiębiorców w kontekście przekazywania danych w formie JPK. To, od kiedy mają obowiązek przekazywać informacje o prowadzonej ewidencji VAT, zależy więc od tego, czy na podstawie liczby zatrudnionych i wyników finansowych (rocznego obrotu lub sumy aktywów) plasują się na równi z mikro-, małym, średnim czy dużym przedsiębiorcą.

Kara za spóźnienie

Ewidencje VAT trzeba przekazywać w formie JPK za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu - wskazując miesiąc, którego dotyczy dana informacja. Największe podmioty gospodarcze muszą więc przekazać pierwszą informację o ewidencji VAT w formie JPK za lipiec 2016 r. do 25 sierpnia 2016 r., mali i średni przedsiębiorcy - za styczeń 2017 r. do 27 lutego 2017 r., a mikroprzedsiębiorcy za styczeń 2018 r. - do 26 lutego 2018 r.

Zlekceważenie tego obowiązku może być potraktowane jako karalne naruszenie obowiązków podatkowych. Raporty te formalnie są informacjami podatkowymi. Kto natomiast wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej naraża się na odpowiedzialność na podstawie art. 80 Kodeksu karnego skarbowego. Uchybienie to może być zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe. Kwalifikacja zależy od okoliczności danej sprawy: stopnia szkodliwości społecznej czynu, sposobu jego popełnienia, pobudek działania sprawcy itp. Niezłożenie informacji podatkowej potraktowane jako przestępstwo skarbowe karane jest grzywną od 10 do 120 stawek dziennych, a stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia za pracę ani przekraczać jej czterystukrotności. Za wykroczenie skarbowe grozi grzywna od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnej pensji.

Sankcje za uchybienia "firmowe" ponosi osoba zajmująca się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, podatnika (osoby fizycznej, osoby prawnej czy jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której przepisy prawa przyznają zdolność prawną). Kompetencje do prowadzenia takich spraw mogą wynikać z przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania określonych czynności. Ryzyko otrzymania grzywny ponoszą więc zasadniczo kierownicy jednostek (osoby prowadzące działalność gospodarczą, członkowie zarządu, wspólnicy spółek osobowych). Odpowiedzialność karną skarbową może jednak ponosić inna osoba, np. pracownik, jeżeli powierzono jej sporządzenie i złożenie informacji. To, czy ta osoba faktycznie dostanie grzywnę, zależy jednak od wielu czynników, m.in. treści umowy łączącej obie strony, zakresu i możliwości wypełnienia powierzonych obowiązków, okoliczności danej sprawy, winy.

Opcja odroczenia

Wielu podatników nie jest przygotowanych do przesyłania ewidencji VAT w formie JPK. Otwarte pozostaje więc pytanie o szanse na indywidualne odsunięcie w czasie obowiązku przekazywania raportów.

Wydaje się, że podatnicy powinni mieć taką możliwość, jeżeli powołają się na art. 48 Ordynacji podatkowej. Przepis ten zezwala na odraczanie terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego. Chodzi o terminy materialnoprawne (z wyłączeniem m.in. terminów przedawnienia). Termin złożenia informacji podatkowej (za dany miesiąc) zalicza się do nich. Trudno jednak przewidzieć podejście urzędników.

Odroczenie terminu jest dopuszczalne w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Decyzja w tej sprawie jest natomiast uznaniowa. Wniosek o odroczenie trzeba wnieść przed upływem terminu. Terminu, który już upłynął, nie wolno w tym trybie przesunąć.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.)

Ustawa z dnia 10.09.1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.)